Verslag van Marc Beddegenoodts en Patricia Sieuw
Voorbereiding
Zoals jullie gelezen hebben in het vorige nummer Nsangu (december 2015) ben ik nieuw in de werkgroep Onderwijs. Na enkele werkvergaderingen in het najaar 2015 besloot ik mij in te zetten voor de leraars wetenschappen van Kibangu en Kingandu en de reis “Didactiek wetenschappen” voor te bereiden. Ik ben fysicus van opleiding, was lange tijd leraar fysica en heb de laatste 9 jaar gewerkt als pedagogisch adviseur fysica/natuurwetenschappen. In deze periode werkte ik samen met Patricia Sieuw, pedagogisch adviseur chemie/ biologie. Door haar ervaring in Niger waar zij werkte voor het FAO (Food and Agriculture Organization) en haar sterke interesse voor Afrika kon zij substantieel bijdragen aan het project. En al was het voor Patricia niet makkelijk om zich in de periode van 22 maart tot 15 april vrij te maken, toch slaagden we erin samen te vertrekken om de leraars ter plaatse te ondersteunen. De voorbereidende gesprekken met Eric, Dirk en Raf gaven ons moed: : “Jullie zullen goed onthaald worden,” vertelden ze. Na e-mailoverleg met René Mikese en Vicky Massamba, onze Zuid-partners op het domein van onderwijs, kregen we wat meer zicht op de noden en vragen van de leraars. Al in september had Blik op Afrika vanuit Heverlee instrumenten en producten voor chemie verzonden naar de school van Kibangu. Patricia en ikzelf verzamelden nog meer materiaal, deels aangekocht, deels ons bezorgd door collega’s. Danièle Dirckx, lid van onze werkgroep, hielp ons met het opstellen van degelijke Franse basisteksten. Onze valiezen puilden uit.
Zaventem 22 maart … vertrek in 2 fasen
Tamtam … bomexplosie op Zaventem
Op de bewuste 22 maart schoven we onze valiezen op de transportband van de luchthaven in Zaventem. En toen brak de hel los: de eerste bom ontplofte, ongeveer een minuut later volgde een tweede, veel krachtigere, explosie. Het plafond van de vertrekhal stortte in. We wierpen ons op de grond, bang voor een derde explosie, die er gelukkig niet kwam. Na een tijd werden we weggeleid naar een veilige zone. We keerden ongedeerd naar huis terug. Er volgden enkele dagen van wachten en zoeken naar de bagage, maar op woensdag 30 maart, 8 dagen later, vertrokken we toch vanuit Frankfurt naar Kinshasa. Daar werden we opgevangen door de zusters. Na een korte nacht reden we al heel vroeg per jeep naar het Kikwitplateau, ongeveer 560 km oostwaarts.
De vroege verkeerschaos, de winkeltjes naast de weg, de overbeladen fietsen, de vrachtwagens in panne langs de weg, het voortdurend toeteren, maakten ons meteen duidelijk dat we in Congo waren. Na ongeveer zeven uur rijden over de redelijke baan bereikten we de missie van het Kikwitplateau.
De volgende dag vertrokken we heel vroeg naar de missie en school van Kibangu. Alhoewel de school maar op 10 km van Kikwit ligt, was deze rit door de verschrikkelijk slechte toestand van de weg niet makkelijk. De chauffeur moest zijn weg zoeken tussen de putten door.
Aan de slag
Na de kennismaking met René Mikese en zuster Dorine, directeur van de school, konden we onmiddellijk starten met de vijfdaagse vorming van de leraars van Kibangu en Kingandu. Door onze vertraging hadden de leraars een week extra van hun paasvakantie kunnen genieten! Het toegestuurde materiaal chemie hadden ze onaangeroerd gelaten, in afwachting van onze komst.
Proefopstelling electriciteit
We deden basisproeven voor fysica, chemie en biologie, zoals het bepalen van massadichtheid van verschillende materialen, het maken van elektrische schakelingen, het uitvoeren van proeven met warmte en licht, het bepalen van elektrolyten, zuren en basen, microscopie en chromatografie.
De leraars waren gefascineerd door de nieuwe werkvormen: het gebruik van vragenspel (woordslang), het spel over aids, de meerkeuzevragen met stembriefjes, het gebruik van virtuele proeven (animaties), films tijdens de les: alles was nieuw voor hen. Aan enthousiasme en samenwerking ontbrak het niet: iedereen wou zoveel mogelijk leren en doen. Het didactisch materiaal dat elke school ontving was een extra stimulans.
De volgende dagen gingen we telkens eerst van start met een bespreking van de vorige dag. Iedere leraar kwam met enkele bedenkingen waarbij de mogelijkheden voor de eigen leerlingen centraal stonden
Bezoek aan Gauthier, leraar fysica school van Kibangu, en dan naar Kingandu
Zondag namiddag 5 april bezochten we Gauthier. Hij woont met vrouw en vier kinderen op wandelafstand van de school in een degelijk huis met verschillende kamers. Voor de elektriciteitsvoorziening gebruikt hij zonnepanelen. Op het moment van ons bezoek had hij in de voortuin een groot tv-scherm opgesteld zodat iedereen uit de buurt tegen betaling ( 100 FrC ) naar een wedstrijd van de Spaanse competitie kon kijken. Koken gebeurt, zoals overal, buiten op houtskoolvuurtjes. Gauthier heeft plannen voor een groter huis in de omgeving van Kikwit centrum.
Patricia Sieuw in Kingandu
Na deze vijfdaagse vorming hebben we een bezoek gebracht aan de school in Kingandu. Ons bezoek aan Kingandu was vooral gefocust op het bezoek aan het labo, en de eventuele verbetering hiervan. En er is werk aan de winkel (zie ook kader met Verslag van leraars Kingandu). Het lokaal is in alle opzichten aan verfrissing toe. De nog resterende chemicaliën zijn bedorven of verlopen, de resterende materialen voor fysica kunnen op een uitzondering na niet meer gebruikt worden wegens roest en corrosie. De binoculair, gloednieuw en nooit gebruikt, werd bovengehaald. De leraren kennen dit soort toestel niet en begrepen dan ook niet dat dit geen microscoop is. Het toestel kon, na een poetsbeurt terug op grootste ‘verkleining’ beelden weergeven, de meer precieze inzoeming werkte niet meer. Het lokaal zelf en de kasten zijn toe aan een opfrisbeurt. Installatie van elektriciteit zou reeds verbetering kunnen brengen in dit lokaal. Het informaticalokaal ligt naast het labo, dit is dus geen al te grote ingreep. We hebben ook nog enkele proeven uitgevoerd samen met leraren, hun informatica mogelijkheden gecheckt en de materialen nagekeken.
Verdere opvolging in Kingandu
Vicky Massamba en René Mikese zullen in de mate van het mogelijke kijken welke actie nodig is in beide scholen. In Kingandu proberen de leraars een ‘open deur wetenschapsdag’ te organiseren voor de ouders. De bedoeling is dat elke leraar die deze opleiding volgde, ook daadwerkelijk en proefondervindelijk met materiaal aan de slag zal gaan samen met de leerlingen. Het zou ook efficiënter zijn indien men de materialen verdeelt onder fysica enbiologie. Nu bevinden alle materialen zich in het chemielabo dat te weinig kasten telt. Voor chemie is er nog werk aan de winkel. Zuster Christiane, doctor chemie in Kinshasa, kent de situatie op het terrein goed, ze kent de mogelijkheden van de leraars en beperkingen van het land. Zij is de geknipte persoon om ook chemie verder op volgen. In de lijn van de stategie die BOA nu volgt, verwachten we dat ons via zuster Vicky en René een project zal worden bezorgd voor 2017.
Besluit
De leraars fysica en biologie beschikken over weinig didactisch materiaal. In de school van Kibangu beschikt men sedert de levering door Blik op Afrika over materialen en producten.
Labo … nog veel werk te doen
In beide labo’s ontbreken elektriciteit en water. Het aantal kasten om de producten en materialen goed op te slaan is te beperkt en van slechte kwaliteit. Door de vorming zijn de leraars aan de slag gegaan met de producten en materialen chemie geleverd in oktober 2015. Zij hebben heel wat materiaal fysica ontvangen voor de uitvoering van enkele basisproeven. De leraars hebben gewerkt met de nieuw geleverde microscoop van de school van Kibangu. De leraars zijn heel leergierig en zijn bereid om met nieuwe materialen en werkvormen aan de slag te gaan. We hopen dat ze dit enthousiasme kunnen overbrengen bij de leerlingen, want pas dan zal onze missie renderen.
Meer foto(s : kijk hier
________________________
Nabespreking : lees meer
Blik op Afrika - BoA 